On Poetry

ΠΟΙΗΤΕΣ για την ΠΟΙΗΣΗ σήμερα και για ΕΛΛΑΔΑ & ΠΟΙΗΣΗ
POETS on POETRY in today’s world and on GREECE & POETRY

[Ποιητές που συμμετέχουν στο πρώτο Διεθνές Φεστιβάλ Ποίησης Αθηνών απάντησαν στα αγγλικά σε δύο ερωτήσεις: Για τη σημασία της ποίησης σήμερα και για τη σχέση Ελλάδας και ποίησης. Τις απαντήσεις τους μετέφρασε στα ελληνικά ο Γιώργος Χουλιάρας.

Several poets participating in the first Athens World Poetry Festival responded in English to two questions: On the significance of poetry in today’s world and on the relation between Greece and poetry. Their responses were translated into Greek by Yiorgos Chouliaras.]

---

Για τη σημασία της ποίησης σήμερα

Ομέρο Αρίτζις (Μεξικό) [απάντηση και στις δύο ερωτήσεις]
O Μιρσέα Ελιάντ έχει πει ότι ο νεωτερικός άνθρωπος, αντιθέτως προς τον εκ φύσεως θρησκευόμενο homo religiosus, βλέπει τον εαυτό του ως το μόνο υποκείμενο και συντελεστή της ιστορίας και ότι δεν θα είναι πλήρως ελεύθερος μέχρι να σκοτώσει τον τελευταίο θεό. Είμαι βέβαιος ότι ο τελευταίος θεός που θα θανατωθεί θα είναι η ίδια η Γη. Ελεύθερος από τους μυθολογικούς θεούς του, ο άνθρωπος, που έχει δημιουργήσει ένα πάνθεον εφήμερων θεών κατ’εικόνα του, στρέφεται τώρα εναντίον των βιολογικών θεών και καταστρέφει την κιβωτό του βιοτικού πλούτου.
Ο Πλούταρχος τοποθετεί τον θάνατο του Πανός τον πρώτο αιώνα μ.Χ., κατά τη διάρκεια της διακυβέρνησης του Τιβέριου, αφού είχαν ήδη πεθάνει οι ελάσσονες Έλληνες θεοί. Σύμφωνα με χριστιανικούς θρύλους, πέθανε το έτος όταν σταυρώθηκε ο Χριστός. Κατά την άποψή μου, ο Θεός της Φύσης πεθαίνει έναν αργό βιολογικό θάνατο και εξακολουθεί να πεθαίνει κάθε μέρα, κάθε ώρα, κάθε λεπτό.
Στη θρησκεία των Μάγια, τον ουρανό τον συγκρατούν δέντρα διαφορετικού γένους και χρωμάτων (κόκκινα στην ανατολή, λευκά στον βορρά, μαύρα στη δύση, κίτρινα στον νότο) με ένα πράσινο δέντρο, το τροπικό σέιμπα, στο κέντρο. Αν κόψουμε το δέντρο αυτό, το στερέωμα θα καταρρεύσει πάνω μας.
Σε ένα από τα έργα του ο Νοβάλις επικαλείται μακρινές εποχές όταν οι ποιητές έπαιζαν θαυμαστά όργανα, των οποίων οι παράξενοι ήχοι μπορούσαν να αφυπνίσουν τη μυστική ζωή των δασών και να αναστήσουν νεκρούς σπόρους σε άγονα εδάφη. Προτρέπω όλους τους ανθρώπους να ενωθούν για να επιτρέψουν στον μυθολογικό Ορφέα να τραγουδήσει και πάλι ανάμεσά μας.
Η οικολογία, όπως η ποίηση, αναμένει μέσα σε κάθε ανθρώπινη καρδιά.

Λέλο Βότσε (Ιταλία)
Νομίζω ότι η Ποίηση ζει στο σώμα του ποιητή, στην αναπνοή και τη φωνή του, όπως και στα σημεία που συγκεντρώνονται στις βουβές σελίδες των βιβλίων. Αλλά επίσης νομίζω ότι ο Ἠχος δεν είναι αρκετός, γιατί η ποίηση χρειάζεται σκέψη και κριτική και μορφές. Γι’αυτό κάνω ένα συγκεκριμένο είδος Μετα-Ηχητικής Ποίησης, στην οποία οι σημασίες έχουν μεγάλη σπουδαιότητα, την ίδια σπουδαιότητα που έχει ο ρυθμός της φωνής και το βάθος της αναπνοής. Πιστεύω ότι ο ποιητής, σήμερα, πρέπει να είναι ένας μετα-νεωτερικός, κριτικός βάρδος (όπως ένας griot της Δυτικής Αφρικής) της πραγματικής ιμπεριαλ-παγκοσμιοποιημένης κοινωνίας μας και έτσι τα κείμενά μου είναι πολιτικά και κοινωνικά, αλλά χρειάζονται μουσική υπόκρουση για να μεταδώσουν τα συναισθήματα εξίσου με το πόσο χρειάζονται πολιτιστικές παραδόσεις και πειραματικά λογοτεχνικά εργαλεία για να ασκήσουν κριτική στις μορφές της γλώσσας σήμερα και να οικοδομήσουν μια νέα. Νομίζω ότι αυτού του είδους η δουλειά, στα σύνορα μεταξύ λαϊκής μουσικής και Υψηλής Κουλτούρας των σύγχρονων Αβάν-γκαρντ, μυρίζει Αβάν-Ποπ.

Άνταμ Ζαγκαγιέφσκι (Πολωνία)
Η ποίηση είναι σαν την ομοιοπαθητική. Μικρές ποσότητες∙ οι γιατροί είναι σκεπτικοί. Ωστόσο, μερικοί άνθρωποι θεραπεύονται, αν και η ποίηση είναι φάρμακο για τους υγιείς. Μας θυμίζει ότι μυστήρια παραμένουν και ότι το κάλλος δεν είναι μια κενή λέξη.

Ντέσμοντ Ίγκαν (Ιρλανδία)
Είναι δύσκολο να απαντηθεί μια ερώτηση για τη σημασία της ποίησης στον σημερινό κόσμο∙ δεν επιδέχεται “επιστημονικές” αποδείξεις. Ωστόσο, όποιος πιστεύει στο ανθρώπινο πνεύμα οφείλει να πιστεύει ότι πρέπει να έχει φωνή – γι’ αυτό η καλλιτεχνική δραστηριότητα υπήρξε πάντοτε μέρος της κατάστασης του ανθρώπου (ενώ ποτέ του ζώου). Oὐκ ἐπ’ ἄρτῳ μόνον ζήσεται ἄνθρωπος. Η μεγάλη τέχνη επιβιώνει, άφθαρτη όπως η ποίηση του Σιμωνίδη ή το δράμα του Σοφοκλή. Η επιβίωσή της καθαυτή υποδηλώνει κάποιου είδους αναγκαιότητα και ανάγκη.

Γιόχεν Κέλτερ (Ελβετία)
Η ποίηση (και η λογοτεχνία συνολικά) είναι, όπως λέει ο Γερμανός ρομαντικός συγγραφέας Ζαν Πωλ, η μόνη δεύτερη πραγματικότητα στην πραγματικότητα του κόσμου.

Μίροσλαβ Κιρίν (Κροατία)
Καθώς σιδερώνω τα πουκάμισά μου για το φεστιβάλ ποίησης και ακούω την ανάγνωση ποίησης της Αν Κάρσον, που πρόσφατα κατέβασα από το διαδίκτυο, αισθάνομαι πράγματι ότι η θέση της ποίησης σήμερα έχει ουσιαστικά αλλάξει. Αναρωτιέμαι αν ακόμη μπορώ γρήγορα να διασχίσω κολυμπώντας καθημερινές πραγματικότητες, ενώ ταυτόχρονα παρασύρομαι από συνεχείς μιντιακούς πειρασμούς και εμποδίζομαι από ασταθείς οικονομικούς ή πολιτικούς περιορισμούς, και τελικά, με έκπληξη, να παράγω ποίηση. Υποθέτω ότι η απάντηση είναι απερίφραστα θετική. Το γεγονός καθαυτό πως θέτω παρόμοια ερωτήματα αποτελεί μαρτυρία για την επιβίωση και συνέχεια της ποίησης, παρά τα προειδοποιητικά σημάδια και άκυρα σήματα συναγερμού για την περιθωριοποίηση της ποίησης ή ακόμη και τον θάνατό της. Είναι λάθος να ζητά κανείς από τους ποιητές να αποτελούν τα κουδούνια αγελάδων για κοινωνικές επαναστάσεις, όπως επίσης είναι λάθος να είναι κανείς επιεικής με τη θέση τους ως «ναρκισσιστικών τραγουδιστών», όπως πρόσφατα έχει γραφεί στο περιοδικό Harper’s. Η επιδίωξη της δουλειάς του ποιητή βρίσκεται στην απουσία επιδίωξης, την ξεπερνά, ωστόσο αντιμετωπίζει τα πάντα, γεγονός που της προσφέρει ακριβώς το απαραίτητο απόθεμα ενέργειας και ενθουσιασμού για να συνεχίσει να γράφει σε καιρούς είτε μικρόψυχους είτε ευδαιμονίας.

Φρανσίς Κομπ (Γαλλία)
Αν γράφω, είναι μάλλον γιατί δεν είμαι τέλειος … και ασφαλώς γιατί ο κόσμος δεν είναι καθόλου τέλειος! Στην αρχή, όταν είσαι νέος ποιητής, θέλεις να είσαι πολύ γνωστός και να σε αγαπούν. Μετά, αφού μεσολαβήσει η εμπειρία της αγάπης … συνεχίζεις να λαχταράς την αγάπη, βέβαια, αλλά μαθαίνεις όλο και περισσότερο να αγαπάς άλλους. Κι αυτός ο κόσμος έχει μια τεράστια ανάγκη για αγάπη … Γι’αυτό χρειάζεται ποίηση. Το να είσαι ποιητής είναι ένας τρόπος να στήσεις τον κόσμο στα πόδια του γιατί, τώρα, είναι ανάποδα. Να τον βάλεις σε σειρά. Βέβαια, η ποίηση λογαριάζεται με λέξεις, αλλά δεν αποτελεί θέμα λέξεων μόνο. Η ποίηση είναι δουλειά. Δουλειά μέσα στη γλώσσα, αλλά επίσης δουλειά πάνω μας, πάνω στην ευαισθησία, τα αισθήματα, τη φαντασία, το μυαλό και την ψυχή μας. Είναι ένας τρόπος να ανοίξεις το μυαλό σου σε ολόκληρο τον κόσμο και να τον αλλάξεις. Τουλάχιστον, να αλλάξεις την εικόνα του κόσμου. Με την ελπίδα ότι αυτό θα βοηθήσει να βελτιωθεί η ίδια η πραγματικότητα αυτού του κόσμου. Είναι τόσο ένας τρόπος να συλλάβεις την πραγματικότητα όσο κι ένας τρόπος να την αλλάξεις με μια αίσθηση μη πραγματικότητας· ένα κλειδί για να ανοίξεις τις πόρτες της κοινής μας κατοικίας· μια σύνδεση με τη γη και ένα παράθυρο ανοιχτό στον ουρανό.
Σε αυτή την καπιταλιστική παγκόσμια αγορά, η θέση της ποίησης είναι μικροσκοπική… Δεν φαίνεται χρήσιμη και αποτελεσματική. Αλλά ίσως αυτή είναι η δύναμή της … Γιατί η ποίηση είναι η αντίθεση μιας καπιταλιστικής οικονομίας. Η λογική της «οικονομίας» της ποίησης είναι να δίνει. Ένα ποίημα είναι δώρο. Ένα δώρο που προήλθε από τη ζωή του ποιητή και ένα δώρο που θέλει να μοιραστεί με όλους.

Χουάν Κάρλος Μέστρε (Ισπανία)
Η ποίηση μπορεί να είναι, τώρα, μια νόμιμη μορφή άμυνας εναντίον της ισχυρογνωμοσύνης και αλαζονείας της εξουσίας που ψεύδονται· ένας τρόπος να αντικατασταθεί, με τη γλώσσα της ανθρώπινης ευαισθησίας, το σημαντικό εγχείρημα που βρίσκεται πίσω από τις λέξεις αξιοπρέπεια, ελευθερία, παροχή ελέους ή δικαιοσύνη.

Αταόλ Μπεχράμογλου (Τουρκία)
Στον σημερινό κόσμο η γλώσσα χάνει την ουσία, τη σημασία, τη σχέση της με την ύπαρξη της ανθρωπότητας.
Μετασχηματίζεται όλο και περισσότερο σε ένα απλώς κοινό, πρακτικό, άχρωμο εργαλείο επικοινωνίας.
Αποστολή της ποίησης είναι η υπεράσπιση, ανανέωση, εμπλουτισμός, εμβάθυνση της γλώσσας στην ουσιώδη σημασία της που έχει σχέση με την ύπαρξη της ανθρωπότητας και επίσης υποδεικνύει τη μοναδικότητα κάθε ανθρώπινου όντος.

A.E. (Αλίσια) Στόλινγκς (ΗΠΑ)
Η ποίηση συνεπάγεται κατά κάποιον τρόπο ότι αγρυπνάς και αφουγκράζεσαι, για τα οποία νομίζω διψάμε. Το αντίθετο του αισθητικού δεν είναι το άσχημο, είναι το αναισθητικό. Μας περικυκλώνει μια ηλεκτρονική αναισθησία: κινητά τηλέφωνα, γιγάντιες τηλεοράσεις, παλλόμενη μουσική, οθόνες υπολογιστών, βιντεοπαιχνίδια. Όλα αυτά είναι τρόποι για να μην αλληλεπιδρούμε με τον εαυτό μας, τη φύση ή άλλους. Η ποίηση αποτελεί αντίδοτο σε αυτό, νομίζω. Η ποίηση με την προσεκτική της χρήση λέξεων και την ακρίβεια του νοήματος αποτελεί επίσης αντίδοτο ή διορθωτικό των κοινοτοπιών και της προπαγάνδας των πολιτικών. Είναι έτσι από τη φύση της ανατρεπτική. Η ποίηση δεν χρειάζεται πολλά χρήματα για την παραγωγή της ή, ιδίως με το διαδίκτυο, για τη διάδοσή της. Αυτό επίσης την καθιστά ανατρεπτική.

Πία Τάφντρουπ (Δανία)
Οι λέξεις μόνες τους καθαυτές δεν είναι ποιητικές, αλλά λέξεις που προστίθενται σε λέξεις μπορεί στις πιο ευτυχείς στιγμές να παράγουν ποίηση. Δεν είναι ο κόσμος που πρέπει να είναι ποιητικός για να δημιουυργήσω ποίηση, αλλά εγώ που πρέπει να μπορώ να αποδώσω μια αξία στις λέξεις. Είναι στην οργάνωση που ο μετασχηματισμός σε τέχνη προκύπτει· στη συμπύκνωση που η συσσώρευση επέρχεται. Είναι εδώ που η προσδιορισμένη διάσταση μετασχηματίζεται σε σύμβολο – ή εικόνα-αξία – εδώ ξεδιπλώνεται η σύνταξη – ή σπάζει – εδώ νέες λέξεις προβάλλουν και νέοι ρυθμοί αναδύονται με το δικό τους σχήμα πιέσεων και δικές τους κλίμακες από νότες. Στην ποίηση τόνοι και χρώματα απελευθερώνονται, στην ποίηση οι λέξεις αποκτούν μια αξία πέρα από την καθημερινή, εδώ η μουσικότητα και οι υποδηλώσεις είναι πολύ σημαντικές ποιότητες. Σε αντιστοιχία η ποίηση αναδύεται για τον αναγνώστη κατ’αρχάς στη συνάντηση με τα ποιήματα. Η γλώσσα καθαυτή είναι ψυχρή, το υλικό είναι ψυχρό. Με υλικό εννοώ το σύνολο όλων των σημείων με τα οποία γράφω ποιήματα, αλλά το υλικό είναι διαχειρίσιμο. Είμαι εγώ που το κάνω ζεστό και μαλακό. Η γλώσσα γεμίζει με την αναπνοή μου, ακολουθεί την κίνηση του σώματός μου. Παρομοίως, η γλώσσα καθαυτή είναι ασεξουαλική. Είναι μόνο η θορυβώδης συμπεριφορά μου που την κάνει να σηκωθεί …

Γκέρχαρντ Φάλκνερ (Γερμανία)
Η ποίηση σε μέρες όπως οι δικές μας είναι εξαιρετικά σημαντική, γιατί κινδυνεύουμε να χάσουμε την ικανότητα να επικοινωνούμε μεταξύ μας, καθώς η επικοινωνία ως καθαρή πληροφορία και ως γιγάντια αγορά κυριεύει την πλήρη προσοχή και τη σκέψη μας με έναν πραγματικά ολοκληρωτικό τρόπο.

Σε αντάλλαγμα παίρνουμε αυτό που έχω ονομάσει «υπερσυνοπτικές γλώσσες χρήσης και ετοιμότητας» (die superkurzen Einsatz-und-Bereitschaftssprachen).

Η επικοινωνία εκμεταλλεύεται τη γλώσσα μας του συναισθήματος και της πολυπλοκότητας και οδηγεί σε μια απώλεια εσωτερικού μονολόγου, που αποτελεί πηγή και απόγονο της λογοτεχνίας και, μέσω αυτής, γνώσης της ανθρώπινης φύσης.

Η ποίηση είναι σχεδόν η μόνη ανεξάρτητη γλώσσα που έχει μείνει.
Η ποιητική γλώσσα δεν είναι μόνο για να ανιχνεύεις και να αναγνωρίζεις το μυαλό· είναι επίσης μια θεραπεία για να δομείς και να μεγεθύνεις τον εαυτό σου, όχι ως ένα εγώ, αλλά ως ένα δυνητικά κολοσσιαίο εσωτερικό χώρο.

---

On the significance of poetry in today’s world

Homero Aridjis (Mexico) [response to both questions]
Mircea Eliade has said that modern man, in contrast to homo religiosus, sees himself as the only subject and agent of history, and that he will not be completely free until he has killed the last god. I am certain that the last god to be killed will be Earth itself. Free from his mythological gods, man, who has created a pantheon of ephemeral gods in his own image, is now turning against the biological gods and destroying the ark of biotic wealth.
Plutarch puts the death of Pan in the first century AD, during the reign of Tiberius, after the lesser Greek gods had already died. According to Christian legend, he died in the year Christ was crucified. In my view, the God of Nature has had a long biological death, and is still dying every day, every hour, every minute.
In the Mayan religion, the sky is held up by trees of different species and colors (red in the east, white in the north, black in the west, yellow in the south) with a green tree, the ceiba, in the center. If we cut down the ceiba, the firmament will collapse upon us.
Novalis, in one of his works, evokes distant epochs when poets played upon marvelous instruments whose strange sounds could awaken the secret life of forests and revive dead seeds in barren land. I urge all human beings to join together in letting the mythological Orpheus sing among us again.
Ecology, like poetry, lies waiting within every human heart.

Lello Voce (Italy)
I think that Poetry lives in the body of the poet, in his breath and in his voice as well as in his signs lying on the dumb pages of books. But I also think that Sound isn’t enough, because poetry needs thoughts, and critics, and forms. That’s why I make a particular kind of Post-Sound Poetry, in which the meanings are very important, as important as the rhythm of the voice and as the depth of breath. I believe that the poet, today, must be a post-modern, critic griot of our actual imperial&globalized society and so my texts are political and civil ones, but they need musical background to tell the emotions as much as they need cultural traditions and experimental literary tools to criticize the forms of the present language and to build a new one. I think that this kind of work, on the border between popular music and the High Culture of the modern Avant-gardes, smells of Avant-Pop.

Desmond Egan (Ireland)
Difficult to answer this question at any stage: it does not admit of “scientific” proof. Nevertheless, anyone who believes in the human spirit must believe that it must have a voice – this is why artistic activity has always been part of the human condition (never of the animal). Not on bread alone does man live. Great art survives, indestructible as the poetry of Simonides or the drama of Sophokles. Its very survival suggests some kind of necessity and need.

Gerhard Falkner (Germany)
Poetry in these days as ours is extremely important, because we are about to lose the ability to communicate with ourselves, since communication as pure information and as a gigantic market is taking over our complete attention and mindfulness in a truly totalitarian way.

What we get in exchange is what I have called: “die superkurzen Einsatz-und- Bereitschaftssprachen.”

Communication exploits our language of emotion and complexity and leads to a loss of interior monologue, which is the source and offspring of literature and through that of the knowledge of human nature.

Poetry is almost the only independent language left; poetic language is not only to detect and recognize the mind; it is also a remedy to build and enlarge the self, not as an ego, but as a potentially enormous inner space.

Jochen Kelter (Switzerland)
Poetry (and literature as a whole) is, as the romantic German writer Jean Paul says, the only second reality in the reality of the world.

Miroslav Kirin (Croatia)
As I am ironing my shirts for the poetry festival and listening to the Anne Carson reading I recently downloaded from Internet, I can indeed sense that the position of poetry today has essentially changed. I wonder if I am I still capable of swimming swiftly through mundane realities, being simultaneously seduced by endless media attractions, being limited by unstable economic or political restraints and in the end, surprisingly, produce poetry. I suppose that the answer is unambiguously positive. The very thing that I pose such questions bears witness to the survival and continuation of poetry, despite all warning signs and false alarms about marginalisation of poetry or even its death. It is wrong to ask poets to be the bell cows of social revolutions as well as it is wrong to sympathise with their position of „narcissistic singers“, as was recently said in Harper’s. The poet’s task lies in the absence of a task, it goes beyond it, yet it tackles everything, which gives it just the right amount of energy and enthusiasm to continue writing, be it in lean or prosperous times.

Francis Combes (France)
If I write, it’s probably because I am not perfect … and, surely, because the world is not at all perfect! At the beginning, when you are a young poet, you want to be well known and loved. Afterwards, when you have the experience of love… you go on longing for love, of course, but you learn more and more to love others. And this world has a terrific need for love… That’s why it needs poetry. To be a poet is a way to set up the world upon its feet because, now, it is upside down; to put it in order. Of course, poetry tallies with words, but it’s not only a matter of words. Poetry is work. Work inside the language, but also work upon ourselves, our sensibility, our feelings, our imagination, mind and soul. It’s a way to open one’s mind to the whole world and to change it. At least, to change the image of the world. In the hope that it’s going to help improve the reality of this world itself. It’s both a way to seize reality and a way to change it by a sense of unreality; a key to open the doors of our common house; a link with our earth and a window open to the sky.
In this capitalist global market, the place for poetry is very tiny … It doesn’t seem useful and efficient. But maybe this is its strengh … Because poetry is the contrary of capitalist economy. The logic of poetry’s “economy” is to give. A poem is a gift. A gift received from the poet’s life and a gift he wants to share with everybody.

Juan Carlos Mestre (Spain)
Poetry could be, now, a legitimate act of defense against the obstinacy and arrogance of power that lie; a way to replace, by the language of human delicacy, the significant project that is behind the words dignity, freedom, misericord or justice.

Ataol Behramoğlu (Turkey)
In today’s world language is going to lose its essence, meaning, relation with the existence of humanity.
It is being transformed more and more into just an ordinary, pragmatic, colorless instrument of communication.
The mission of poetry is found in defending, renovating, enriching, deepening language in its essential meaning related to the existence of humanity and also indicating the uniqueness of every human being.

A. E. (Alicia) Stallings (USA)
Poetry involves a kind of wakefulness and listening that I think we are thirsty for. The opposite of the aesthetic isn’t the ugly, it is the anesthetic. We are surrounded by electronic anesthesia: cell phones, giant televisions, pulsing music, computer screens, video games. These are all ways of not interacting with ourselves, nature, or others. Poetry is an antidote to that, I think. Poetry with its careful use of words and precision of meaning is also an antidote or corrective to the platitudes and propaganda of politicians. It is thus by its nature subversive. Poetry does not need much money to be produced or, especially with the internet, disseminated. That also makes it subversive.

Pia Tafdrup (Denmark)
Individual words in themselves are not poetic, but words added to words can in the happiest instance produce poetry. It is not the world that must be poetic so that I can create poetry, but I who must be able to ascribe words a value. It is in the organization that the transformation into art happens; in the concentration that the accumulation takes place. It is here that the designated dimension is transformed into symbol – or image-value, here the syntax unfolds – or is broken down, here new words shoot out, and new rhythms emerge with their own pattern of pressures and note-scales. In poetry tones and colors are set free, in poetry the words acquire a value beyond the everyday, here musicality and the suggestive are very important qualities. Correspondingly poetry emerges for the reader first in the encounter with the poems.

Language in itself is cold, the material is cold. By material I mean the sum of all the signs I write poems with, but the material can be manipulated. It is I who make it warm and soft. Language is filled with my breathing, follows the movement of my body. Likewise, language is in itself sexless. It is only my noisy behavior that makes it get up…

Adam Zagajewski (Poland)
Poetry is like homeopathy. Small amounts; doctors are skeptical. And yet some people are cured by it, though poetry is a medication for the healthy. It reminds us that mysteries remain and that beauty is not an empty word.

---

Για τη σχέση Ελλάδας και ποίησης

Λέλο Βότσε (Ιταλία)
Νομίζω πως η σχέση αυτή μεταξύ Ελλάδας και ποίησης έχει όνομα: μνήμη. Μνήμη γιατί η ποίηση γεννήθηκε για να σώσει τη μνήμη, τη μνήμη γεγονότων, ηρώων, αισθημάτων, πόνων. Και μνήμη γιατί, όταν, στη δική μας Δύση (σήμερα πραγματικά Άγρια Δύση), μιλάμε για ποίηση θυμόμαστε τις ρίζες μας. Και οι ρίζες μας είναι εδώ, στην Ελλάδα …

Άνταμ Ζαγκαγιέφσκι (Πολωνία)
Είναι γνωστό ότι οι Έλληνες επινόησαν τη Δυτική ποίηση. Οι Ρωμαίοι μιμήθηκαν Έλληνες ποιητές, μεσαιωνικοί ποιητές μιμήθηκαν ποιητές της Ρώμης. Και σύγχρονοι Έλληνες ποιητές, ο Καβάφης, ο Σεφέρης, ο Ρίτσος, αποτελούν τους μεγάλους κλασικούς της εποχής μας.

Ντέσμοντ Ίγκαν (Ιρλανδία)
Για εμένα είναι πολύ στενή η σχέση της Ελλάδας με την ποίηση. Ο Όμηρος μάς άλλαξε όλους∙ όπως έκαναν όλοι οι σπουδαίοι κλασικοί συγγραφείς – μεταξύ των οποίων και όσοι έγραψαν τα εξαιρετικά εκείνα επιτάφια επιγράμματα∙ τα γραπτά του Ευριπίδη, του Σιμωνίδη, του Σοφοκλή, ακόμη και η πρόζα-σχεδόν-ποίηση ενός ιδιαίτερα αγαπημένου μου συγγραφέα, του Θουκυδίδη (για τον οποίο έχω γράψει ένα σύντομο ποίημα που έχουν επαινέσει κάποιοι κλασικoί φιλόλογοι). Και, για να μη χρονοτριβώ στο παρελθόν – αν και θα μπορούσα, με ευχαρίστηση – η ποίηση του σπουδαίου Γιάννη Ρίτσου (του οποίου τον Διάδρομο και σκάλα είχα εκδώσει στα αγγλικά και στο πρωτότυπο ενώ ήταν ακόμη υπό περιορισμό στη Λέρο) συνεχίζει την παράδοση και είναι άξια της.

Η ελληνική ποίηση έχει αλλάξει τη ζωή μου λίγο – κι αυτό είναι πολύ.

Γιόχεν Κέλτερ (Ελβετία)
Η Ελλάδα είναι το λίκνο της Δυτικής ποίησης με ποιητές όπως η Σαπφώ, ο Αλκαίος και ο Ανακρέων. Αλλά επίσης η σύγχρονη ελληνική λογοτεχνία έχει δει σπουδαίους ποιητές όπως ο Καβάφης και ο Γιάννης Ρίτσος.

Μίροσλαβ Κιρίν (Κροατία)
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι την ποίηση επινόησαν οι Έλληνες, το οποίο, κατά συνέπεια, μπορεί να σημαίνει ότι Έλληνες ποιητές, ή οι Έλληνες γενικά, κρατούν τα κλειδιά για το μέλλον της. Διαβάζοντας Έλληνες κλασικούς ποιητές καθώς και κάποιους από τους σύγχρονους απογόνους τους – το πώς αντιμετώπισαν τις πραγματικότητες της δικής τους ταραγμένης εποχής – εύκολα συμπεραίνουμε πως υπάρχουν λόγοι να το πιστεύουμε αυτό.

Φρανσίς Κομπ (Γαλλία)
Δεν θα μιλήσω για την αρχαία ελληνική ποίηση (που παραμένει η κοινή μας κληρονομιά) … Αλλά, μιλώντας για τη σύγχρονη ποίηση, πρέπει να πω ότι αρκετοί ποιητές της γενιάς μου στη Γαλλία, που περιλαμβάνουν κι εμένα, εντυπωσιάστηκαν πάρα πολύ από την ελληνική ποίηση. Την ανακαλύψαμε σε μεταφράσεις Dominique Grandmont. Η πιο σημαντική επιρροή ήταν και παραμένει ο Γιάννης Ρίτσος. Είναι μια ελκυστική μορφή της διεθνούς ποίησης, με συμμετοχή τόσο στους κοινωνικούς και πολιτικούς αγώνες της εποχής του όσο και στην τέχνη. Δεν πρόδωσε ποτέ την ομορφιά. Για εμένα και για άλλους, παραμένει κορυφαίο παράδειγμα της ποίησης του εικοστού αιώνα. Αλλά, βέβαια, θα μπορούσα επίσης να μιλήσω για την επιρροή του Ελύτη και του Καβάφη …
Ως διοργανωτής ενός διεθνούς φεστιβάλ ποίησης στο Παρίσι και τα προάστιά του, είχα την ευκαιρία να προσκαλέσω αρκετούς σύγχρονους Έλληνες ποιητές. Και μόλις εκδώσαμε μια ανθολογία είκοσι εν ζωή Ελλήνων ποιητών, μεταφρασμένων στα γαλλικά από τη Μαριλώρ Coulmin Κουτσαύτη. Έτσι, οι Γάλλοι αναγνώστες θα ανακαλύψουν ότι υπάρχουν Έλληνες ποιητές που μπορούν να μιλήσουν για τα προβλήματα της κοινωνίας τους και οι οποίοι συνεχίζουν να προσπαθούν να βελτιώσουν την τέχνη της γλώσσας.

Χουάν Κάρλος Μέστρε (Ισπανία)
Η Ελλάδα αποτελεί το θεμέλιο της μνήμης, την πηγή του μύθου και του μετασχηματισμού του σε σκέψη, σε όνειρα, σε φιλοσοφικό λόγο, στο ηθικό εγχείρημα, πίσω από τις λέξεις, συμβολής στην πνευματική ανανέωση και στη συνέχιση της αντίστασης εναντίον της ιδέας μετατροπής των πολιτών σε πελάτες.

Αταόλ Μπεχράμογλου (Τουρκία)
Η Ελλάδα και η ελληνική γλώσσα από την εποχή του Ομήρου έως τους στίχους που γράφονται σήμερα αποτελεί μια από τις πρωτεύουσες πατρίδες της ποίησης.

A.E. (Αλίσια) Στόλινγκς (ΗΠΑ)
Η Ελλάδα, όπως και η Ιρλανδία, είναι μια μικρή χώρα που εξάγει λίγα – αλλά η ποίηση είναι κάτι που παράγει σε παγκόσμια πρότυπα αριστείας. (Πόσες μικρές χώρες μπορούν να καυχηθούν για δύο Νομπέλ Λογοτεχνίας;) Νομίζω δικαιολογημένα οι Έλληνες είναι υπερήφανοι για τους ποιητές τους. Και νομίζω ότι οι ποιητές υπηρετούν ως πρέσβεις ελληνικού πολιτισμού προς άλλες χώρες. Η ελληνική ποίηση, σημερινή και σύγχρονη, διεγείρει μεγάλο ενδιαφέρον σε αμερικανικούς και ευρωπαϊκούς λογοτεχνικούς κύκλους. Υπάρχει μια δίψα να μάθει κανείς για την ποιητική σκηνή εδώ και για το πώς οι ποιητές αντιμετωπίζουν (ή συνομιλούν) με την κρίση. Η ποίηση φαίνεται να ανθίζει σε μικρόψυχους καιρούς και αυτό δεν αποτελεί εξαίρεση σήμερα.

Πία Τάφντρουπ (Δανία)
Η συνομιλία με τα ελληνικά κλασικά έργα έχει μεταβαλλόμενη σημασία. Αυτό που ήταν κάποτε δεν είναι σήμερα. Είναι, αλλά πάντοτε θα είναι κάτι άλλο κι ωστόσο μπορούν να διατηρήσουν την έντασή τους στη διάρκεια του ιστορικού χρόνου – μια πολύ σπουδαία ποιότητα. Η σύνδεση είναι σε ορισμένα σημεία ολοκλήρωση, σε άλλα απόσταση, αλλά ο διάλογος ποτέ δεν σταματά να αποκτά νέο χαρακτήρα. Τα «παλιά ελληνικά έργα» δεν είναι ενδιαφέροντα γιατί είναι παλιά, αλλά για τον απλό λόγο ότι πολλοί από τους συγγραφείς, θεατρικούς συγγραφείς και ποιητές είναι δάσκαλοι. Εκείνο που κάνει τα έργα τους κλασικά δεν είναι μόνο ότι εκτελούνται με καλλιτεχνική ακρίβεια, αλλά ότι εμπεριέχουν μια καθολική αξία. Εξακολουθούν να μπορούν να προκαλέσουν εντύπωση και να βάλουν φωτιά στο μυαλό μας, εξακολουθούν να μας παρακινούν να τα διαβάσουμε και να τα ξαναδιαβάσουμε και να τα επανεξετάσουμε. Σύγχρονη πεζογραφία, δράμα και ποίηση που πραγματικά επιθυμούν να αποτελέσουν πρόκληση πρέπει να εξετάσουν σοβαρά τα έργα προηγούμενων εποχών.

Γκέρχαρντ Φάλκνερ (Γερμανία)
Τι θα μπορούσα πραγματικά να πω για τη σχέση των Ελλήνων με την ποίηση;

Είναι σχέση θεμελιώδης και αέναη.
Επιπλέον, οι Έλληνες εξακολουθούν να δείχνουν μεγάλο σεβασμό για τους ποιητές και την ποίηση κι αυτό αποδεικνύει ότι το ανθρώπινο πνεύμα είναι ζωντανό.
Εν τω μεταξύ οι Γερμανοί, όπως κι οι Αμερικανοί, δεν έχουν κανένα σεβασμό για την ποίηση και αποδεικνύονται έτσι (παρά την οικονομική επιτυχία) αξιολύπητα και ασήμαντα πλάσματα.

---

On the relation between Greece and poetry

Lello Voce (Italy)
I think this relation between Greece and poetry has a name: memory. Memory because poetry was born to save memory, memory of events, heroes, feelings, pains. And memory because when, in our West (today really a Wild West), we speak about poetry we are remembering our roots. And our roots are here, in Greece…

Desmond Egan (Ireland)
For me, a very close one. Homer has changed us all; so have all the great Classical authors – including the writers of those wonderful epitaphs; the writing of Euripides, Simonides, Sophokles and even the prose-almost-poetry of a special favorite of mine, Thucydides (about whom I wrote a short poem which has been praised by some Classicists). And, not to linger in the past – though I could, with pleasure – the poetry of the great Yannis Ritsos (whose Corridor and Stairs I had published in English and Greek while he was still in confinement on Leros) continues the tradition and is worthy of it.

Greek poetry has changed my life a little – which is a lot.

Gerhard Falkner (Germany)
What on earth could I say about the relation of the Greeks and poetry?

The relation is fundamental and perpetual.
Furthermore, the Greeks still show a big respect for poets and poetry and this proves that the human spirit is alive.
The Germans meanwhile, like the US-Americans, lack any respect for poetry at all and prove through that (in spite of economic success) as pathetic and paltry creatures.

Jochen Kelter (Switzerland)
Greece is the birthplace of western poetry with poets like Sappho, Alkaios and Anakreon. But also modern Greek literature has seen great poets like Cavafy or Yannis Ritsos.

Miroslav Kirin (Croatia)
There is no doubt that poetry was invented by the Greeks which, consequently, may mean that Greek poets, or the Greeks in general, hold the keys of its future. Reading Greek classical poets as well as some of their contemporary heirs – the way they handled the realities of their own turbulent times – we can easily conclude that there is a good reason to believe so.

Francis Combes (France)
I shall not speak about the ancient Greek poetry (which remains our common heritage)… But, speaking about contemporary poetry, I must say that several poets of my generation in France, including me of course, were very impressed by Greek poetry. We discovered it in translations by Dominique Grandmont. The most important influence was, and still is, Yannis Ritsos. He is a handsome figure of international poetry, involved both in the social and political struggle of his time and in art. He never betrayed beauty. For me, and for others, he remains one of the major examples of twentieth century poetry. But, of course, I could also speak of the influence of Elytis and Cavafy …
As the organizer of an international poetry festival in Paris and its suburbs, I had the opportunity to invite several contemporary Greek poets. And we just published an anthology of twenty Greek living poets, translated into French by Marie-Laure Coulmin Koutsaftis. So, French readers will discover that there are Greek poets who can speak about the problems of their society and who go on trying to improve the art of language.

Juan Carlos Mestre (Spain)
Greece is the foundation of memory, the origin of myth and of its transformation in thought, in dreams, in philosophical reason, in the ethics project, which is behind words, to contribute to spiritual repopulation and continue to resist against the idea of transforming citizens into clients.

Ataol Behramoğlu (Turkey)
Greece and the Greek language from Homer’s times to contemporary Greek verse is indubitably one of the main motherlands of poetry.

A. E. (Alicia) Stallings (USA)
Greece, like Ireland, is a small country that exports little – but poetry is something it produces at world-class standards of excellence. (How many small countries can boast two Nobel Laureates?) I think Greeks are rightly proud of their poets. And I think the poets serve as ambassadors of Greek culture to other nations. Greek poetry, contemporary and modern, excites a lot of interest in American and English literary circles. There is a thirst for learning about the poetry scene here, and how the poets are confronting (or are in conversation with) the crisis. Poetry seems to thrive in lean times, and now is no exception.

Pia Tafdrup (Denmark)
The conversation with the Greek classical works has altered meaning. What they were once they are not today. They are, but they will always be something else, and yet they can preserve their intensity across historical time – a most important quality. The connection is at certain points integration, at others a distance, but the dialogue never ceases to acquire a new character. The “old Greek works” are not interesting because they are old, but for the simple reason that many of the writers, playwrights and poets are masters. What makes their works classics is not only that they are executed with artistic precision, but that they contain a universal value. They are still able to make an impression and set our minds ablaze, they still urge us to read and re-read them, and reconsider them. New prose, drama and poetry that really want to be challenging must take the works of earlier times seriously.

Adam Zagajewski (Poland)
It’s well known that the Greeks invented Western poetry. Romans imitated Greek poets, medieval poets imitated Roman poets. And modern Greek poets, Cavafy, Seferis, Ritsos are the great contemporary classics.